Tết Nguyên Đán không chỉ là thời điểm chuyển giao giữa năm cũ và năm mới mà còn là dịp để người Việt thể hiện những giá trị văn hóa truyền thống lâu đời. Trong đó, các phong tục "kiêng kỵ" trong ngày Tết đóng vai trò quan trọng, phản ánh quan niệm tâm linh và mong muốn về một năm mới thuận lợi, may mắn. Dưới đây là một số điều mà người Việt thường kiêng kỵ trong ngày Tết cổ truyền:
Kiêng quét nhà, đổ rác đầu năm
Người Việt quan niệm rằng, quét nhà và đổ rác vào ngày mùng Một Tết sẽ vô tình quét đi tài lộc, phước lành của cả năm. Vì vậy, các gia đình thường dọn dẹp sạch sẽ trước Giao thừa và hạn chế quét nhà trong những ngày đầu năm mới.
Kiêng làm vỡ chén bát, đồ vật
Chén bát, ly cốc tượng trưng cho sự sum vầy, đoàn tụ. Làm vỡ chúng trong ngày Tết bị xem là điềm xấu, báo hiệu sự chia ly, mất mát trong năm mới. Nếu chẳng may làm vỡ đồ, người ta thường nói những câu xua điềm gở như “vỡ để đón điều may”.
Kiêng tranh cãi, khóc lóc
Những ngày đầu năm mới cần giữ hòa khí, vui vẻ, tránh tranh cãi, xích mích hay khóc lóc. Người ta tin rằng, nếu khởi đầu năm với những điều không vui thì cả năm sẽ gặp chuyện buồn phiền, bất hòa.
Kiêng vay mượn, trả nợ
Người Việt quan niệm rằng, nếu đầu năm cho vay tiền hoặc đi vay nợ thì cả năm sẽ bị túng thiếu, nợ nần chồng chất. Vì vậy, trước Tết, nhiều người có thói quen trả hết nợ cũ để đón một năm mới sung túc hơn.
Kiêng mặc đồ đen, trắng
Màu đen và trắng thường gắn liền với tang tóc, vì thế trong ngày Tết, người ta tránh mặc hai màu này mà thay vào đó là những trang phục có màu sắc tươi sáng như đỏ, vàng để tượng trưng cho sự may mắn, thịnh vượng.
Kiêng chúc Tết người đang có tang
Theo phong tục, người đang chịu tang mang khí buồn, nếu đi chúc Tết người khác có thể ảnh hưởng đến vận may của họ. Do đó, những người có tang thường kiêng đi chúc Tết trong năm đầu tiên.
Kiêng nói những điều xui xẻo
Trong ngày đầu năm, mọi người thường tránh nhắc đến những từ mang ý nghĩa tiêu cực như “chết”, “mất”, “hết”, “đứt”… mà thay vào đó là những lời chúc tốt đẹp để cả năm suôn sẻ, an vui.
Kiêng xuất hành vào giờ xấu
Người Việt tin vào việc chọn ngày giờ tốt để xuất hành đầu năm, vì thế họ thường xem lịch âm để chọn hướng và giờ đẹp với mong muốn mang lại may mắn, thuận lợi cả năm.
Ý nghĩa của những phong tục kiêng kỵ
Những điều kiêng kỵ nói trên trong ngày Tết phản ánh niềm tin về sự khởi đầu suôn sẻ, mong muốn tránh điều xui rủi, đón nhận may mắn. Bên cạnh đó, đây cũng là cách để người Việt giáo dục con cháu về ý thức giữ gìn lễ nghi, trân trọng truyền thống và hướng đến một năm mới bình an, hạnh phúc.
Mặc dù một số phong tục có thể không còn quá khắt khe trong xã hội hiện đại, nhưng chúng vẫn đóng vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của người Việt mỗi dịp Tết đến xuân về.
Linh Tâm
Leave a Comment