Vì sao tiếng nước chảy giúp chúng ta ngủ ngon hơn? | Articles | QNM | Gan Jing World - Technology for Humanity

Dec 23, 2024

9 mins read

QNM

Vì sao tiếng nước chảy giúp chúng ta ngủ ngon hơn?

Tiếng nước chảy, tiếng sóng biển vỗ, tiếng suối rì rào, tiếng mưa tí tách - nhiều người nói rằng những âm thanh này của nước giúp họ chìm vào giấc ngủ dễ dàng. Tại sao lại như vậy?

Âm thanh tự nhiên

Mặc dù phát hiện những âm thanh này không phải lúc nào cũng dễ dàng nhưng nếu có một điều khiến cuộc sống trở nên thú vị hơn, đó là có thể hòa mình với thiên nhiên. Đi dạo trong rừng đồng thời có thể vừa kích thích vừa nhẹ nhàng, trong khi tâm trí được tạo cơ hội để lang thang khỏi những căng thẳng trong ngày.

Theo nghiên cứu mới công bố trên Kỷ yếu của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ, nhà sinh vật học Rachel Buxton tại Ðại học Carleton (Canada) và đồng nghiệp cho biết những âm thanh tự nhiên như tiếng nước chảy và tiếng chim hót có thể tạo ra nhiều hiệu ứng sức khỏe tích cực.

Nghiên cứu này liên quan đến việc phân tích các bản ghi âm từ 251 địa điểm tại 66 công viên quốc gia của Hoa Kỳ, phát hiện ra rằng ở những khu vực có mức độ âm thanh tự nhiên cao và âm thanh nhân tạo thấp, người nghe cho thấy sức khỏe được cải thiện, giảm đau, cải thiện tâm trạng, nâng cao hiệu suất nhận thức, tăng cảm xúc tích cực và giảm căng thẳng và khó chịu.

Một trong những kết quả thú vị nhất từ nghiên cứu này là âm thanh tự nhiên và tiếng ồn có lợi cho sức khỏe hơn là chỉ có mỗi tiếng ồn. "Nếu bạn sống trong một khu vực thành phố bị ô nhiễm tiếng ồn, điều đó sẽ rất hại sức khỏe so với sống ở khu vực đô thị mà bạn nghe được những âm thanh tự nhiên và cả tiếng ồn" - bà Buxton nói thêm.

Nghiên cứu chứng thực trong khi tiếng nước chảy tự nhiên có hiệu quả nâng cao sức khỏe tốt nhất, thì tiếng chim hót có khả năng phục hồi sự chú ý và tăng cảm giác thân thuộc, dễ chịu đối với không gian âm thanh.

Ðể tìm hiểu sâu hơn, bà Buxton và cộng sự đã tiến hành phân tích tổng hợp 18 ấn phẩm khoa học nhằm kiểm tra lợi ích sức khỏe của dòng nước chảy tự nhiên, như lượng mưa hoặc thác nước, tiếng chim và tiếng ồn từ các hoạt động của con người để đối chứng.

Các nghiên cứu được thực hiện ở 11 quốc gia và 8 nghiên cứu tại Thụy Ðiển. Kết quả phân tích cho thấy âm thanh tự nhiên rất quan trọng đối với sức khỏe con người, đặc biệt là tiếng nước chảy mạnh, khi nó giúp khỏa lấp tiếng ồn từ giao thông và các hoạt động khác của con người.

Các chuyên gia cho biết nghiên cứu cũng có thể thúc đẩy hoạt động cải tạo cảnh quan đô thị nhằm tăng không gian âm thanh tự nhiên cho môi trường sống. Vấn đề là các tập hợp âm thanh này không được tách biệt một cách gọn gàng. Ngay cả các công viên quốc gia, ở Hoa Kỳ có diện tích hơn 84 triệu mẫu Anh, có thể khó tìm thấy những khu vực mà âm thanh thiên nhiên còn nguyên sơ.

Do đó, dịch vụ công viên, đặc biệt là gần các thành phố nơi có lưu lượng du khách cao, đang làm việc để giảm tiếng ồn và bảo tồn cảnh quan âm thanh cũng như các loài động thực vật bản địa bằng cách thiết lập các lối đi âm thanh để lắng nghe và khuyến khích du khách im lặng.

Trước đó, một cuộc nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng những âm thanh kiểu như: tiếng mưa rì rào, tiếng suối chảy, sóng biển… giúp chúng ta cảm thấy dễ chịu và đắm chìm vào giấc ngủ chỉ trong một khoảng thời gian ngắn. Một phần câu trả lời là cách não bộ phản ứng, diễn giải những tiếng ồn xung quanh – khi thức và cả khi ngủ - là có đe dọa hay không đe dọa.

"Những âm thanh chậm rãi, cho dù có bất thình lình vẫn được não chúng ta xếp loại ‘không gây đe dọa’, đó là lí do người ta dùng những âm thanh như vậy để khiến người khác trở nên bình tĩnh hơn," – Orfeu Buxton, giáo sư sức khỏe sinh học của Đại học Bang Pennsylvania diễn giải.

Với cùng một mức âm lượng thì biểu hiện tiếng ồn sẽ quyết định chúng ta có giật mình dậy hay vẫn chìm sâu vào giấc ngủ, bởi vì chính thông tin trong tiếng ồn sẽ quyết định phản ứng của não bộ của chúng ta.

Ví dụ như khi chúng ta nằm trên bờ biển khi sóng vỗ bờ, tuy là âm lượng đỉnh của tiếng sóng khá lớn nhưng lại theo nhịp và cường độ tăng dần rồi tan biến. Chính điều đó đã làm cho tiếng sóng dễ chịu và khiến chúng ta chìm giấc ngủ một cách thoải mái nhất.

Vì thế, khi chúng ta nghe những âm thanh từ thiên nhiên như tiếng nước chảy, tiếng mưa, tiếng sóng vỗ bờ ,… nghĩa là nghe những âm thanh có nhịp điệu và âm lượng của nó tăng giảm một cách hài hòa. Từ đó, não bộ sẽ phản ứng ‘không có đe dọa’ và sau đó chúng ta có thể thư giãn và chìm sâu trong giấc ngủ. Nó giống như lời an ủi động viên "không sao đâu, đừng lo lắng, đừng lo lắng"…

Nghe nhạc có dễ ngủ không?

Âm nhạc giúp cải thiện giấc ngủ thông qua việc làm dịu các bộ phận của hệ thống thần kinh tự chủ, từ đó giúp nhịp thở chậm hơn, nhịp tim thấp hơn và giảm huyết áp. Vấn đề khó ngủ còn được tìm thấy từ tiếng ồn ban đêm hay phòng ngủ của chính bạn.

Theo khoa học giải thích, khả năng cảm thụ âm nhạc của mỗi người phụ thuộc vào sự chuyển đổi của các bước sóng âm thanh đi vào tai thành tín hiệu điện trong não. Sau đó, não bộ sẽ tiến hành “giải mã” những âm thanh này bằng một loạt các hiệu ứng vật lý được kích hoạt trong cơ thể. Kết quả của quá trình này trực tiếp thúc đẩy bạn chìm vào giấc ngủ hoặc làm giảm các tác nhân gây cản trở cơ thể đi vào giấc ngủ.

Hơn nữa, nhạc ngủ ngon có thể giúp cơ thể kích hoạt giải phóng dopamine – một loại hormone được tiết ra khi cơ thể tham gia vào các hoạt động thú vị: như ăn uống, tập thể dục và quan hệ tình dục.

Hormone dopamine còn được gọi là “hormone hạnh phúc” vì có thể thúc đẩy cảm giác thỏa mãn và giúp giảm đau trước khi đi ngủ. Như vậy, các phản ứng thể chất và tâm lý với âm nhạc có hiệu quả trong việc giảm đau thể chất cấp tính và mãn tính.

Nghe nhạc cũng có thể góp phần thư giãn tinh thần nhờ làm dịu hệ thần kinh tự chủ. Hệ thần kinh tự chủ là một phần thuộc hệ thần kinh của cơ thể bạn, có công năng là điều khiển và kiểm soát các phản ứng tự động hoặc vô thức cả cơ thể, bao gồm cả hoạt động của tim, phổi và hệ tiêu hóa.

Âm nhạc giúp cải thiện giấc ngủ thông qua việc làm dịu các bộ phận của hệ thống thần kinh tự chủ, từ đó giúp nhịp thở chậm hơn, nhịp tim thấp hơn và giảm huyết áp.

Vấn đề khó ngủ còn được tìm thấy từ tiếng ồn ban đêm hay phòng ngủ của chính bạn. Tuy nhiên, những rắc rối này có thể được giải quyết bằng việc nghe nhạc thư giãn, chính âm nhạc có thể giúp bạn xao nhãng khỏi những suy nghĩ muộn phiền, căng thẳng, stress, lo lắng… từ đó đưa cơ thể vào giấc ngủ.

Các thể loại âm nhạc ngủ ngon

Thị trường âm nhạc ngày càng đa dạng, nhưng loại nhạc nào mới tốt cho giấc ngủ?

Mặc dù chưa có kết luận cụ thể về một hay nhiều loại nhạc cố định tốt cho trí não và giấc ngủ, nhưng các chuyên gia khuyến nghị người bị mất ngủ nên ưu tiên chọn thể loại nhạc yêu thích và mở ở mức âm lượng vừa phải.

Đồng thời, bạn nên sử dụng âm nhạc có cùng chỉ số BPM trong điện tim của mình để đạt hiệu quả cao hơn trong cải thiện mất ngủ. Hầu hết các chuyên gia đều khuyên nên chọn loại nhạc có khoảng 60-80 BPM. Bởi vì nhịp tim khi nghỉ ngơi bình thường dao động từ 60 đến 100 BPM, do vậy giả thuyết được đưa ra là nên để cơ thể đồng bộ hóa với âm nhạc là cách tốt giúp giấc ngủ đến nhanh hơn.

Đối với những người không có thời gian hoặc không muốn thiết kế danh sách âm nhạc của riêng mình, thì có thể sử dụng các dịch vụ âm nhạc trực tuyến trên các nền tảng online. Trên các nền tảng này, bạn có thể dễ dàng tìm kiếm các thể loại êm dịu, nhạc dễ ngủ như bản nhạc cổ điển, piano, nhạc thiền, nhạc delta… giúp việc tự ru ngủ bản thân thuận tiện hơn.

Bạn nên thoải mái thử nghiệm các thể loại âm nhạc khác nhau, cho đến khi bạn tìm thấy thể loại yêu thích và phù hợp với mình. Ngoài ra, bạn cũng có thể thử nghe nhạc vào ban ngày để giúp thư giãn sau những giờ làm việc căng thẳng.

Nhạc hoà tấu ShenYun:

Vì sao tiếng nước chảy giúp chúng ta ngủ ngon hơn? Ảnh Shenyun